Er gaat en er is al veel veranderd op het gebied van verlichting. Met name ook het kopen van lampen vergt toch wel een klein beetje kennis.
Waar moet je opletten als je een (Led)lamp koopt?
1. De kleur van het licht. Als je een warmwitte kleur wilt dan moet op de verpakking staan: (ongeveer) 2700 graden Kelvin. Iets hoger of lager is geen probleem maar als het meer is dan 3000 graden Kelvin dan zal het licht beduidend koeler overkomen.
2. Waar je altijd gewend was te denken in Watt is dat tegenwoordig in Lumen. Op de verpakking staat bijvoorbeeld 1200 Lm.
De verschillen in Lumen zijn o.a. afhankelijk van het type lamp, bijvoorbeeld helder of gematteerd. Bovendien hoe hoger het Lumengetal, hoe witter het licht wordt.
Is er verder nog verschil?
De lichtstraal van een Ledlamp is enigszins kaarsvormig.
Welke (spaar) lamp?
Misschien wel het belangrijkste onderdeel van het interieur. Maar door de huidige veranderingen i.v.m. milieu zijn er de nodige problemen. Natuurlijk zullen we t.z.t. helemaal op LED-verlichting overgaan, maar op dit moment is de keuze beperkt. D.w.z. er zijn al vele LED-lampjes beschikbaar. Maar het grote probleem zijn de iets zwaardere lampen. Zeg maar boven de 40 Watt. Dan ben je toch aangewezen op spaarlampen.
LED-verlichting
Helaas zijn Wattages bij LED-lampen niet meer zaligmakend. Ongetwijfeld zal er t.z.t. een soort nieuwe (omreken)lijst komen. LED-verlichting vergelijken met de sterkte van een gloeilamp is alleen mogelijk door te kijken naar Lumen. Op de verpakking aangeven als Lm.
Bij een spaarlamp is het iets eenvoudiger om het om te rekenen. Neem het Wattage van een spaarlamp en vermenigvuldig dit met vijf, dan kom je uit op de Wattage van de (oude) gloeilamp.
Eigenlijk zijn er twee problemen.
1. De lichtkleur is nog niet wat je zou verwachten.
2. Dimbare spaarlampen kosten ongeveer 18 keer zoveel als de traditionele gloeilamp. Wel is het zo dat de dimbare lamp geen aparte dimmer vereist. M.a.w. je kunt de spaarlamp gewoon in de armatuur draaien en de hand- of snoerdimmer werkt perfect.
Wat betekent E14 en E27?
De aanduiding ‘E27’ betekent dat de fitting een diameter van 27 millimeter heeft, dat is in Nederland de gewone fitting. Voor schemerlampjes en spotjes is E 14 gebruikelijk. Dit noemen we ‘de kleine fitting’.
Dimbaar/regelbaar – Kun je een spaarlamp dimmen?
Er zijn twee dimbare spaarlampen op de markt. Met het eerste type kun je in enkele stappen tussen optimale of meer verduisterde verlichting kiezen. Je maakt hierbij gewoon gebruik van een klikschakelaar. Het andere type spaarlampen kan traploos gedimd worden van 10% tot 100% zonder vertragingen. Wel is het zo dat in tegenstelling tot een gloeilamp het licht van een spaarlamp bij het dimmen niet warmer wordt….
Kleurcode
Wordt over het algemeen aangegeven in graden Kelvin. Zie ook kleurtemperatuur.
Kleurweergave
Dit getal geeft de betrouwbaarheid van de kleurweergave aan. Het wordt aangeduid met RA, het maximum is 100. Naarmate de RA dichter bij de 100 komt wordt de kleurweergave beter. Bijvoorbeeld belangrijk voor een kapper die een kleur moet bepalen voor het verven van het haar.
Kleurtemperatuur
De kleurtemperatuur bepaalt in hoge mate de emotionele uitstraling van de verlichte ruimte. De waarde wordt uitgedrukt in graden Kelvin (K). Er wordt onderscheid gemaakt in drie hoofdgroepen: warmwit (tot 3000 graden Kelvin); friswit (tot 4000 graden Kelvin) en koelwit (hoger dan 4000 graden Kelvin).
Lichtstroom
Lumen (symbool: lm) zijn de eenheden voor de zogenaamde lichtstroom. Lichtstroom is een maat voor de totale hoeveelheid licht in een lichtbundel. Lichtsterkte is een maat voor de lichtdichtheid. Bekijk je een deel van een lichtbundel dan heeft dat deel een kleinere lichtstroom (in lumen) maar (in principe) dezelfde lichtsterkte (in candela) als de hele bundel. De lichtstroom hangt af van het vermogen van de bron en van de kleur van het licht. Een lamp van 100 watt geeft een lichtstroom van ongeveer 1200 lumen.
Specifieke lichtstroom
Dit geeft aan, hoe efficiënt een lamp de toegevoegde waarde-energie omzet in licht. Deze waarde wordt uitgedrukt in de verhouding Lumen per Watt (LM/W). Bijvoorbeeld belangrijk voor een grote winkel. Door de goed armaturen te kiezen kan veel energie worden bespaard. Wel is er de vuistregel koellicht zorgt voor een lager energiegebruik. Dit is in een supermarkt te compenseren met kleurgebruik. Door goed uit te zoeken hoe een lichtkleur reflecteert op gekleurde vlakken kan de (licht)sfeer worden aangepast. Deze truc geldt voor zowel de interieurkleuren als de verpakkingen.
De praktijk:
Fabrikanten gaan consumenten beter informeren over welke spaarlamp geschikt is om welke gloeilamp te vervangen. Naast het aantal Watt komt de Lumen (lichtopbrengst) van spaarlampen op de verpakking. Bij de aanschaf van een lamp heb je de keuze uit zuinige en minder zuinige typen. Wil je een energiezuinige keuze maken, let dan op de Lumen per Watt. Op de verpakking staat steeds vaker de lichtopbrengst in Lumen vermeld en het Wattage. Wanneer je het aantal Lumen deelt door het Wattage krijg je de lichtopbrengst per Watt. Hoe hoger dit getal, hoe zuiniger de lamp.
